Oliygohlar Oliysi sifatida, 2023-2024 yillarida Uzbekiston qishloq xo‘jaligi texnikalarini rivojlantirish qo‘shma korxonalar uchun 26 trln so‘m moliyalashtiriladi. Bu moliyalashtirish hisobiga, qishloq xo‘jaligi texnikalarining yangilanishi, lizingga xarid qilish yoki to‘lash bilan moliyalashtirish, shuningdek banklariga tavsiya etiladigan stavkada qarzdorlik texnikasi bilan moliyalashtirish muvaffaqiyatli amalga oshirilishi rejalashtiriladi.
Bu moliyalashtirish muvaffaqiyatli amalga oshirilishida, milliy iqtisodiyot xizmatlari vazirligi va qishloq xo‘jaligi vazirligi miqyosida keng joriy qilingan jarayonlarni amalga oshirish va mamlakatning texnikaviy taraqqiyotini yuksaltirish maqsadida katta ahamiyatga ega. Jamoatchilik banki va Moshina-lizing banki tomonidan kursatiladigan texnikalar uchun narxlarning qulaylik hisobidan to‘g‘ridan-to‘g‘ri qishloq xo‘jaligining keyingi bosqichiga o‘tishi, qishloq xo‘jaligida faollik darajasi oshishi, arazi madaniyatini, yoshlar o‘rtasidagi ko‘lamni yuksaltirish va texnik adabiyoti yutuqlarini oshirishga imkoniyat yaratadi.
Qishloq xo‘jaligi texnikalarini yangilanish jarayonini ta‘minlash uchun moliyalashtirishning rejalashtirilishiga ko‘ra, qishloq xo‘jaligi texnikalarini sotib olish uchun banklar tomonidan taklif etiladigan stavkada qarzdorlik texnikasi bilan tashkil etilgan moliyalashtirish sxemasi doimiy ravishda qayd qilinadigan tartibda amalga oshirilishi, banklar uchun ham, xo‘jalik korxonalaru tomonidan ham qonuni kafolatlari jamlangan vaqt oralig‘ida texnikalar sotib olinishi kafolatlangan.
Qo’shma moliyalashtirish rejasi
Qo‘shma moliyalashtirish rejasi – bu maqbul stavkada va muddatda, istalgan mablag‘ga ega bo‘lgan qishloq xo‘jaligi texnikasini xaridini qo‘llaydigan xususiy insitut hisobiga qarz yonaltirilishi mollashtirish rejasi. Bu rejaga asosan, vazirligi tomonidan qonuniy normativ hujjatlarda kaltalab, banklar va lizing kompaniyalari tomonidan qayta ishlangan holda qo‘yiladi.
Qishloq xo‘jaligi texnikasi hisobiga moliyalashtirish jarayoni banklar va xususiy lizing kompaniyalari tomonidan amalga oshiriladi. Banklar hisobiga qarz buyurtiruvchi yuridik shaxslar xususiy moliyalashtirish hujjatlarini to‘lash zimmasida, lizing kompaniyalari hisobiga esa hisobini imtiyozli foydalanuvchilar xizmati sifatida qo‘llaydigan hisob turi maulud hisobiga qarz yonaltiriladi.
Moliyalashtirish hisobi qarz sifatida hisobiga solig‘i uchun, buyurtiruvchi qishloq xo‘jaligi texnikasi lizingga xaridini ta’lim etish zarur. Lizing kompaniyalari tomonidan ishlab chiqariladigan va qarz qabul qiladigan qishloq xo‘jaligi texnikasi hisobi qarz yonaltirishning amalga oshirilish muddat va stavkada hisobiga qarzni xisoblaganda, buyurtiruv jihozlari qishloq xo‘jaligi texnikasini qisman o‘z xo‘jaligi XD
Qishloq xo‘jaligi texnikalari lizingga sifatida banklariga moliyalashtirilishi
2023-2024 yillari uchun qishloq xo‘jaligi texnikalari sotib olish uchun muhim moliyalashtirish texnikasi hisobiga lizing banklari bilan hamkorlik qilinishi rejalashtirilgan. Bu qarzdorliklar lizing jarayonini yanaltirish va qishloq xo‘jaligi sohasidagi mahsulot yetishtirish texnikalari xaridini qo‘llab-quvvatlash maqsadida ishlab chiqarilgan.
Qishloq xo‘jaligi texnikalari uchun bank tomonidan taklif etilayotgan lizinglar xususiy qarz shartlarida beriladi. Lizing shartlarida ustama stavkada lizing mablag‘i hisobiga yonaltiriladi, ya’ni, texnikani sotib olish hisobidan to‘g‘ridan-to‘g‘ri bankga qarz sifatida moliyalashtirish imkoniyati mavjud.
Hozirgi zamonaviy qishloq xo‘jaligi texnikasining narxi juda balandligi tufayli, bu texnikani sotib olish uchun to‘la summaning moliyalashtirish xizmatidan foydalanish juda maqsadga muvofiqdir. Banklar orqali moliyalashtirish orqali qishloq xo‘jaligi texnikalari sotib olish imkoniyatining yaxshi vaqtda amalga oshirilishini va bu sohaning rivojlanishiga muhim ta’sir ko‘rsatishini o‘z ichiga olgan. Lizing shartlari, to‘lovlarni aniq vaqtida amalga oshirish imkonini beradi.
- Texnikani sotib olish uchun moliyalashtirishning bank tomonidan taklif etilgan shartlar;
- Moliya muddati, miqdori va so‘mlar uchun kamchiligidan istisno qilish;
- Bankni onlayn xizmat ko‘rsatishga e’tibor berish;
- Ma’qullik muddati;
- Andozalash imkoniyati.
Shulardan tashqari, “Qishloq xo‘jaligi texnikalari lizingga sifatida banklariga moliyalashtirilishi” bo‘yicha qoidalar va shartnoma bo‘yicha barcha tafsilotlar ham xususiy shartlarda keltirilgan. Qishloq xo‘jaligi texnikasini banklardan lizing orqali sotib olish
ni qobiliyatlarini kengaytirishga qaratilgan jarayondan foydalanish bilan qishloq xo‘jaligining rivojlanishi semizlik ko‘rsatadi.
Qishloq xo‘jaligi texnikasini sotib olishda muhit belgilari
Qishloq xo‘jaligi texnikalari sotib olishda, muhit belgilari kaytarilishi kushmanda. Bu belgilarni ko‘rsatadigan ishlatiladigan qoidalar va tartiblarni hisobga olgan holda qishloq xo‘jaligi texnikasini xaridini amalga oshirish stavkada sifatida moliyalashtirish hisobidan O‘zbekiston Respublikasi Qishloq xo‘jaligi vazirligi tomonidan belgilab olinadi.
- Xarid qilingan texnikalar joriy yilning 1-sentabr kuniga qadar resurslashtirilishi ta’minlanadi;
- Xarid qilingan texnikalarni ishlatishga boshlashni hisobga olgan holda xarid qilingan yili bo‘yicha qarz va lizingga hisobiga yonaltiriladi;
- Qishloq xo‘jaligi texnikalari sotib olish jarayonida texnikalarning oltita manzilisiga xizmat ko‘rsatishi, minimal darajada yo‘l-yo‘riqlarda ishdan ozod qilinishiga va qishloq xo‘jaligi faoliyatida energiaden foydalanishni ta’minlashga erishishiga tiyda sertifikatga ega bo‘lishi talab etiladi;
- Qo‘shma moliyalashtirish rejasi kafolatlari ta’rifi rezident vakillik va hukumat xizmatlari to‘g‘risidagi fazilat-xizmatlar uchun jami tashkil topgan miqdorgacha yuritiladi.
- Qishloq xo‘jaligi texnikalari sotib olishda xodimlarning ularni ishlatish, tez-tez bardoshli bo‘lish va ta’mirlashdagi jihatlarda ularni kasb-etish hodimlari bilan kurashishlari kushmanda hisoblanadi;
- Texnikalarning energiyadan foydalanishsi natijasida eng kamida 10 foiz energiyani samaradorlik hisoblab olish va natijalar ta’minlanishi kerak;
Qishloq xo‘jaligi texnikasini sotib olishda ishratexnika tashkil etish
Qishloq xo‘jaligi sohasida texnikalar bilan ishlashni osonlashtirish va o‘tkazishning muhim qismi texnika bilan ishalovchi ishratexnika tashkil etishdir. Bu, lizingga beriladigan qobiliyatli texnikalarni qishloq xo‘jaligi xodimlari va xorijiy xaridorga yetkazib berish va ularning xaridini hokazo, amaliyotni bajarish uchun zarur bo‘lgan qobiliyatlarga ega bo‘lishini ta‘minlaydi.
Ishratexnika texnikalar ishlash va albatta, qishloq xo‘jaligi sub’ektlariga muvaffaqiyatli moliyalashtirish imkonini beradi, chunki qishloq xo‘jaligi faoliyati iloji qadar texnikalar bilan muvaffaqiyatli shaklda o‘tkazilishi qiyin bo‘lgan muammolarimizdan biri hisoblangan.
Lizingga beriladigan ishratexnika tashkilini amalga oshirishda banklar tomonidan lizing stavkada qarz oliladi. Bunda, banklar tomonidan qishloq xo‘jaligi texnikasini sotib olish amaliyotlariga moliyalashtirish qarz bermoqda, shunga qaramay, xorijiy xaridorga lizing muddatli to‘lov usullarida to‘lovlar amalga oshirilishi kerak.
Bu shaklda qishloq xo‘jaligi texnikasi sotib olish xarajatlarining, ba’zi xil texnikalar bilan moliyalashtirishni baholash amalga oshiriladi.
Qishloq xo‘jaligi texnikasini sotib olish bo‘yicha qo‘shma moliyalashtirish rejasi HUDUDIY TEXTNI YOZISH KERAK, qayerda texnika ishlab chiqarishda texnika ishlab chiqarish bo‘yicha ishlab chiqaruvchilar tomonidan hisoblanishi kerak bo‘lgan moliyaviy imkoniyatlar tahlil qilinadi.
Ishratexnika tashkilitni amalga oshirish banklar tomonidan lizingga beriladigan texnikalar uchun qulay to‘lov shartlari bilan ta’minlanishi lozim. Shu jumladan, texnika ishlab chiqarishda ishratexnika to‘lov shartlari xavfsiz bo‘lishi, texnikalardan foydalangan holda daromad olishini va banklariga keng qo‘shimcha daromad qo‘yishini ta’minlaydigan kredit to‘lov shartlari bilan xarid qilishni ta’minlaydi.
Qishloq xo‘jaligi texnikasini sotib olishda energetika samaradorligi ham juda muhimdir. Ishratexnikalar ostida xalkaro texnika standartlariga muvofiq mijozlar va dunyo davlatlarining qonuniy me’yori asosida eng kam hisobidan shaxsiy va qurilish korxonalarining o‘zining texnikalaridan foydalangan holda xalkaro korxona bilan imkoniyatlarni yanada rivojlantirish imkoniyati beriladi.
Yagona maqsad – qishloq xo‘jaligi texnikalari sotib olishning to‘g‘ri va afzal qilib qolishini ta’minlashdir.
Qarz bilan qishloq xo‘jaligi texnikalari sifatida yonaltiriladi
Qishloq xo‘jaligi texnikalarini xarid qilish moliyalashtirish tizimida qarz ishlatilishi planlangan. Davlat sifatida qishloq xo‘jaligi texnikalarini xarid qilish hisobiga 2023-2024 yillarda 26 trln so‘m moliyalashtirilishi berilgan.
Bu moliyalashtirish tizimi orqali qishloq xo‘jaligi texnikalarini xarid qilish uchun qo‘shma moliyalashtirish rejasi va kredit to‘lash shartlari belgilanadi. Qishloq xo‘jaligi texnikalari xarid qilishda texnika ishlab chiqarish va energiya samaradorligi ham muhim faktorlar hisobiga olinadi.
Qo‘shma moliyalashtirish rejasi orqali banklariga murojaat qilinishi mumkin. Ular orqali texnikalarni lizingga olib sotish, qo‘shma moliyalashtirish, yoki qarzlarga laqolish imkoniyatlari mavjud.
Qishloq xo‘jaligi texnikalari sifatini oshirish maqsadida moliyalashtirish rejasi tomonidan hisoblanadigan stavka to‘lovlariga etkazib beriladi. Bu tashabbus qishloq xo‘jaligini yanada rivojlantirishga, joriy yil davomida sifatli texnikalarni xarid qilishga ham o‘z hissasini qo‘shadi.
O‘zbekiston Respublikasi Qishloq xo‘jaligi vazirligi tomonidan amalga oshirilayotgan bu moliyalashtirish tizimi orqali qishloq xo‘jaligi texnikalarining xaridini osonlashtirish, talabalar yuzasidan banklar bilan ish biriktirishga qarshi qo‘llaniladi.
11. Qishloq xo‘jaligi texnikasini sotib olishda lizingga qarz yonaltiriladi
Qishloq xo‘jaligi texnikasini sotib olish uchun 2023-2024 moliyalashtirish dasturining bir qismi, bu xoli ko‘rinadi, banklar tomonidan taklif etilgan lizingga qarz yonaltirilmasini o‘z ichiga oladi. Bu usul bilan qishloq xo‘jaligi sohasidagi xarajatlarni kamaytirish niyatida, texnika xaridini osonlashtirishga harakat qilinadi.
- Vazirligi tomonidan ma’qul qilingan banklar texnikalari lizingga olish imkoniyatini taqdim etishi kerak.
- Qishloq xo‘jaligi texnikalari lizingi shartnomasi asosida bank tomonidan xaridor hisobidan talab qilingan stavkalarda foydalanish mumkin.
- Lizing shartlariga muvofiq, qishloq xo‘jaligi texnikalari uchun moliyalashtirish qarzining to‘lov muddati, foiz muddati va to‘lov qismlanish holatini o‘z ichiga oladi.
- Xaridor texnikalarni lizingga qarz yonaltirish orqali xarid qilishi bilan birga, qishloq hisobiga yonaltirilayotgan moliyalashtirish haqida ma’lumotlar ham ko‘rsatiladi.
Bu usul orqali qishloq xo‘jaligi tadbirkorlari texnika sotib olishdagi moliyalashtirishni banklar orqali qo‘llashadi. Bu esa ularning moliyaviy xarajatlarni kamaytirish, kredit to‘lash shartlarini yengillash va energiya samaradorligini oshirishda ularga katta yordam beradi.